Chinh phục hoàn toàn 6 nét văn hóa tang lễ Hàn Quốc: Phong tục và nghi thức mà người nước ngoài nhất định phải biết

Hướng dẫn dành cho người nước ngoài về tang lễ và văn hóa thờ cúng của Hàn Quốc

Khi đi du lịch hoặc sinh sống tại Hàn Quốc, vào một thời điểm nào đó, bạn sẽ có lúc phải dừng lại trước một cảnh tượng xa lạ. Những người mặc trang phục đen trắng trang trọng cúi đầu chào một cách lặng lẽ và đứng trong một không gian nào đó, đốt hương. Đó chính là ‘nhà tang lễ Hàn Quốc’.

Mặc dù là một quốc gia hiện đại hóa nhanh chóng, Hàn Quốc vẫn duy trì mạnh mẽ truyền thống coi trọng sự gắn kết với tổ tiên. Và khoảnh khắc truyền thống đó được thể hiện mạnh mẽ nhất chính là tang lễ và văn hóa thờ cúng. Từ cách chia sẻ nỗi buồn, thái độ phúng viếng, đến nghi thức bày bàn thờ — tất cả đều chứa đựng những giá trị độc đáo của Hàn Quốc.

Nhiều người nước ngoài đã quen thuộc với văn hóa ẩm thực, hanbok và K-pop của Hàn Quốc, nhưng văn hóa tang lễ hoặc văn hóa thờ cúng lại rất khó để hiểu sâu sắc và có lẽ có thể cảm thấy thận trọng và xa lạ khi lần đầu tiên tiếp xúc. Nhưng cũng chính vì lý do đó, chủ đề này có thể trở thành một trải nghiệm ấn tượng và độc đáo nhất đối với những người nước ngoài quan tâm đến văn hóa Hàn Quốc.

• Tại sao người Hàn Quốc cúi đầu chào trong tang lễ?
• Tại sao đồ cúng trên bàn thờ lại được bày biện một cách trang trọng đến vậy?
• Người nước ngoài nên hành xử như thế nào khi đến dự tang lễ?
• Thờ cúng có liên quan gì đến tôn giáo không?

Đối với những người nước ngoài có những thắc mắc này, bài viết này sẽ không chỉ đơn thuần là giới thiệu thông tin mà còn là một hướng dẫn để hiểu sâu hơn về văn hóa Hàn Quốc.
Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu ngay bây giờ nhé? Về cách người Hàn Quốc nhìn nhận cuộc sống và cái chết, cũng như truyền thống, nghi thức và ý nghĩa của gia đình chứa đựng trong đó.

1. Văn hóa tang lễ của Hàn Quốc là gì?

Tang lễ ở Hàn Quốc không chỉ là một nghi lễ đơn thuần mà còn là một sự kiện xã hội quan trọng để tưởng nhớ người đã khuất và khẳng định sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình. Hầu hết các tang lễ Hàn Quốc được tiến hành theo hình thức truyền thống gọi là “3 ngày”, với các thủ tục tang lễ diễn ra trong 3 ngày sau khi qua đời.

• Ngày 1: Thi hài người đã khuất được đưa vào nhà tang lễ, và người chịu tang (gia đình) chuẩn bị đón khách đến viếng.
• Ngày 2: Tiếp đón khách viếng, và tùy theo tôn giáo mà có thể tiến hành thánh lễ Công giáo, nghi lễ Phật giáo, hoặc các nghi thức truyền thống.
• Ngày 3: Ngày phát hành (ngày khởi hành), thi hài của người đã khuất được chuyển đến nơi an táng hoặc nhà hỏa táng, và các thủ tục cuối cùng của tang lễ được diễn ra.

Trọng tâm của tang lễ Hàn Quốc là “sự tôn kính và lễ phép”. Trong một bầu không khí trang nghiêm và tiết chế, tất cả những người tham dự đều thể hiện tấm lòng tưởng nhớ người đã khuất.

2. Cách viếng tại tang lễ Hàn Quốc

Viếng tại tang lễ Hàn Quốc có ý nghĩa hơn cả một lời chào hỏi đơn thuần. Thông qua việc viếng, người ta tưởng nhớ người đã khuất và chuyển tải tấm lòng chia buồn đến gia quyến.

• Vào: Khách viếng ghi tên vào sổ tang lễ khi vào nhà tang lễ.
• Dâng hoa hoặc thắp hương: Đặt hoa hoặc đốt hương trước linh cữu để tưởng niệm.
• Cúi đầu: Thông thường, truyền thống là cúi đầu hai lần, và chào gia quyến bằng cách cúi đầu một lần.
Đối với khách viếng là người nước ngoài, nếu cảm thấy khó xử khi cúi đầu, chỉ cần cúi đầu chào hoặc dâng hoa cũng được chấp nhận là đủ lễ phép.
• Trang phục: Mặc trang phục màu đen hoặc xám đậm trang trọng. Nên tránh quần short hoặc quần áo hở hang.

Những nghi thức này không chỉ là hình thức mà còn là một yếu tố quan trọng phản ánh văn hóa tôn trọng và lễ phép của người Hàn Quốc.

3. Văn hóa ẩm thực trong tang lễ Hàn Quốc

Một trong những điểm độc đáo của tang lễ Hàn Quốc là bữa ăn được cung cấp cho khách viếng. Bằng cách cung cấp một bữa ăn ấm cúng cho những người có mặt tại nơi đau buồn, họ thể hiện lòng biết ơn của gia quyến.

• Món ăn thường được cung cấp: Canh thịt bò, japchae, jeon (bánh xèo), các loại rau, bulgogi, trái cây, v.v... là phổ biến.
• Ý nghĩa: Những món ăn này có vai trò tưởng nhớ người đã khuất, xoa dịu tâm trạng của khách viếng, đồng thời thể hiện sự gắn kết của cộng đồng.
• Lễ nghi: Khi nhận thức ăn, nên cảm ơn một cách lặng lẽ và nên ăn hết mức có thể, đó là phép lịch sự.

Như vậy, thức ăn không chỉ để lấp đầy bụng mà còn là một hành động tượng trưng để chia sẻ tấm lòng với nhau.

4. Văn hóa cúng giỗ truyền thống của Hàn Quốc là gì?

Cúng giỗ là một nghi thức gia đình quan trọng ở Hàn Quốc để thể hiện sự tôn trọng và lòng biết ơn đối với tổ tiên. Đặc biệt, vào ngày Tết Nguyên Đán, Chuseok, ngày giỗ (ngày kỷ niệm của tổ tiên), gia đình tụ tập để bày đồ ăn và cúi đầu trước tổ tiên.

• Thành phần bàn thờ cúng: Cơm, canh, jeon, trái cây, thịt, cá, v.v... nhiều món ăn khác nhau được bày biện theo những quy tắc đã định sẵn. Ngay cả thứ tự sắp xếp và hướng của thức ăn cũng được coi trọng.
• Trình tự nghi lễ: Đốt hương → dâng rượu → cúi đầu → đọc chúc văn → ẩm phúc (cả gia đình cùng ăn sau khi cúng)
• Ý nghĩa: Không chỉ là một nghi lễ truyền thống, mà còn là thời gian để ghi nhớ cội nguồn của gia đình và củng cố sự gắn kết.

Ngày nay, nó đã được đơn giản hóa hoặc đôi khi bị bỏ qua vì lý do tôn giáo, nhưng nó vẫn được tiếp tục trong nhiều gia đình.
Đối với người nước ngoài, nó có thể phức tạp và xa lạ, nhưng cúng giỗ là một nghi lễ tượng trưng thể hiện rõ nét văn hóa tôn trọng tổ tiên và truyền thống Nho giáo của người Hàn Quốc.

5. Giao tiếp và những lời khuyên về nghi thức trong tang lễ Hàn Quốc mà người nước ngoài nên biết

Văn hóa tang lễ và cúng giỗ của Hàn Quốc, thay vì chỉ đơn giản là làm theo, điều quan trọng là phải hiểu bối cảnh và ý nghĩa của nó. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích cho du khách nước ngoài:

• Khi cảm thấy khó xử với việc cúi đầu, bạn có thể cúi đầu chào lặng lẽ là đủ.
• Trang phục nên càng đơn giản và trang trọng càng tốt — áo sơ mi trắng và quần đen là một lựa chọn an toàn.
• Nếu được mời đến dự cúng giỗ, bạn chỉ cần ăn thức ăn một cách lặng lẽ và làm theo bầu không khí xung quanh.
• Cấm chụp ảnh, vì tang lễ và cúng giỗ là những nghi lễ riêng tư, nên không nên chụp ảnh khi chưa được phép.
• Thái độ thận trọng là quan trọng nhất. Trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào, bạn nên có một tâm trí cởi mở rằng “văn hóa này là mới đối với tôi”.

Những thái độ này không chỉ là vấn đề về phép lịch sự, mà còn giúp bạn xây dựng lòng tin sâu sắc hơn với người Hàn Quốc.

6. Văn hóa phúng điếu trong tang lễ Hàn Quốc

Trong tang lễ Hàn Quốc, hầu hết mọi người đều trao tiền trong phong bì, được gọi là “tiền phúng điếu” khi viếng. Đây là biểu hiện thực tế của sự chia buồn với người đã khuất và đồng thời giúp đỡ gia quyến.

• Hình thức: Thông thường, tiền mặt được để trong phong bì trắng, và mặt ngoài phong bì ghi “Phúng điếu (賻儀)” hoặc “Chia buồn (弔意)”.
• Số tiền: Số tiền càng nhiều đối với các mối quan hệ gần gũi, thường là 30.000 won, 50.000 won, 100.000 won, v.v... Người nước ngoài có thể tự do lựa chọn trong giới hạn mà họ không cảm thấy gánh nặng.
• Cách trao: Ghi sổ tang lễ và đưa tiền phúng điếu tại quầy tiếp tân trong tang lễ. Không cần chào hỏi riêng lúc này.
• Ý nghĩa: Tiền phúng điếu không chỉ là tiền bạc đơn thuần mà còn là biểu tượng của sự chia buồn và chia sẻ nỗi buồn trong cộng đồng với gia quyến.

Đối với người nước ngoài, đây có thể là một văn hóa xa lạ, nhưng văn hóa phúng điếu này là một yếu tố quan trọng thể hiện tình cảm và sự gắn kết trong xã hội Hàn Quốc.

6 khía cạnh của văn hóa tang lễ Hàn Quốc: Hướng dẫn về truyền thống và nghi thức mà người nước ngoài cần biết

Hàn Quốc là một xã hội hiện đại hóa nhanh chóng, nhưng trong đó, sự tôn trọng truyền thống và các giá trị hướng về gia đình vẫn được duy trì mạnh mẽ. Đặc biệt, văn hóa tang lễ và cúng giỗ là những nghi lễ thể hiện rõ nhất tình cảm của người Hàn Quốc. Từ lời chào cuối cùng dành cho người đã khuất đến nghi thức phúng viếng, từng món ăn trang trọng trên bàn thờ—trong tất cả quá trình đó, sự tôn kính (禮) đối với tổ tiên, tình cảm (情) chia sẻ nỗi buồn trong cộng đồng, và sự quan tâm đến những người còn lại đều thấm nhuần sâu sắc.

Đối với những người nước ngoài lần đầu tiếp xúc với những nền văn hóa này, hình thức có thể cảm thấy phức tạp, hoặc có thể không hiểu tại sao các hành động như cúi đầu hay tiền phúng điếu lại quan trọng đến vậy. Tuy nhiên, đằng sau đó là ‘cách tôn trọng con người’mà xã hội Hàn Quốc đã gìn giữ trong suốt nhiều năm. Viếng không chỉ là một lời chào hay một hình thức, mà là một nghi thức thực tế để tưởng nhớ cuộc đời của người đã khuất và chuyển tải tấm lòng đến gia quyến, cúng giỗ không chỉ là một nghi lễ đơn thuần mà còn là thời gian để tiếp nối cội nguồn và truyền thống của gia đình.

Bài viết này không chỉ là thông tin để giới thiệu văn hóa Hàn Quốc, mà còn được viết để giúp bạn có được quan điểm hiểu và tôn trọng văn hóa đó. Nếu bạn có cơ hội trải nghiệm trực tiếp nền văn hóa này tại Hàn Quốc vào một ngày nào đó, kiến thức và thái độ mà bạn học được thông qua bài viết này sẽ giúp bạn trở thành một vị khách ấm áp và trưởng thành hơn.

Không chỉ có những yếu tố thu hút sự chú ý toàn cầu như K-pop hay phim truyền hình ở Hàn Quốc. Những truyền thống tỉ mỉ nhưng đầy ý nghĩa này cũng là những tài sản văn hóa quý giá làm cho Hàn Quốc trở nên đặc biệt hơn.